Kontrolcü ebeveynlik neden işe yaramıyor ve alternatifi nedir?
Ebeveynler olarak bazen çocuklarımızın atacağı adımları bizim belirlememiz gerektiğini düşünüyoruz. Buna literatürde genellikle “kontrolcü ebeveynlik” (controlling parenting) ya da bazen “otoriter ebeveynlik” (authoritarian parenting) deniyor.
Ve araştırmalar bunun çoğunlukla işe yaramadığını, hatta tam tersi olduğunu söylüyor.
Bu konuda geçen bir makalede rastladığım iki çalışmadan bahsedeyim size:
Patall, Cooper ve Robinson’un çalışmaları, çocuklara kendi çalışma yollarını veya görev sıralarını seçme fırsatı verildiğinde, onların daha uzun süre dikkatlerini topladıklarını ve daha ilgili olduklarını gösteriyor.
Iyengar ve Lepper’in ünlü “Seçim Paradoksu” araştırması da bunu destekliyor: Çocuklara sınırsız seçenek vermek değil, sınırlı ama gerçek seçimler sunmak motivasyonlarını ciddi şekilde artırıyor.
Yani yapmamız gereken “çocuklarımıza ne yapacaklarını bizim söylememiz” değil. Onlara küçük ama gerçek seçim alanları açmak. Hangi kitabı önce okuyacakları, hangi problemi çözecekleri ya da nerede çalışacakları…
Çünkü çocuklarımız kendi seçimlerini yapabildiklerinde, sadece daha çok odaklanmıyorlar; aynı zamanda öğrenmeye karşı daha güçlü bir motivasyon da geliştiriyorlar.
Peki seçim yapabilmek, seçimlerindeki karar kalitesini artırabilmek için çocuklarımızın önce neye ihtiyacı var diyecek olursanız, iki süper güçten bahsedebilirim: eleştirel düşünme ve merak…
Siz çocuklarınızın daha meraklı olması ve eleştirel düşünmesi için neler yapıyorsunuz?